OPEN BRIEF VAN DEZE AMBTENAREN AAN DE (INTELLECTUEEL) EERLIJKE JOURNALIST
Achtergrond: Een dikke week geleden kwam de ACOD-vakbond bij monde van Jan Van Wesemael in het nieuws door te stellen dat ze leden zouden ondersteunen als die de Vlaamse overheid voor de rechter wilden dagen wegens verhuis naar Tour & Taxis. De cliché berichtgeving hierover in de pers (mening vakbond = mening ambtenaren) schoot vele collega-ambtenaren en onszelf in het verkeerde keelgat. Daarom deze open brief aan de pers. Een oproep voor meer nuance en minder clichés.
Beste journalist,
“If there’s something strange in your government… Who you’re gonna call? Dinobusters…”
We begrijpen het. Een cliché beeld bevestigen is veel makkelijker dan een kwaliteitsvolle reportage maken. Het is vakantie en er zijn misschien weinig collega’s op de redactie. En dan moet je elke dag opnieuw het journaal en de krant vullen. Een vakbondsafgevaardigde die omschreven wordt als de reïncarnatie van Jomme Dockx, vraagt en krijgt dan makkelijk zendtijd. Even lachen met de ambtenaren terwijl we van ons biertje slurpen op een terras. Meer heeft Vlaanderen toch niet nodig…
En hé, we kunnen heus wel onszelf relativeren. “Don’t take life to serious, or you won’t get out of it alive”. De humor van ”De Ideale Wereld” over deze verhuis tijdje geleden: hilarisch. Dat vinden zelfs wij. Dat lachen wordt alleen groen lachen wanneer de pers vorige week opnieuw begon te veralgemenen en liet uitschijnen dat de stem van de vakbond gelijk zou zijn aan de stem van “de ambtenaar”. Nieuws heeft immers nogal de gewoonte om zomaar voor waar te worden aangenomen.. Het staat in de krant / is op TV geweest, dus het zal wel waar zijn. Ook als er weinig tot geen nuance in zit.
De realiteit is natuurlijk veel genuanceerder. En mooier – maar daarom misschien ook wat saai voor de pers? Vele duizenden ambtenaren zetten zich immers elke dag wél in voor een goede dienstverlening aan hun klanten. Kijken totaal niet op de minuut als het erop aan komt en aarzelen niet om intern tegen heilige huisjes te trappen om de burger de optimale dienstverlening te kunnen geven waar die recht op heeft. Net zoals er héél velen zijn die er hun hand niet voor omdraaien om ochgottekes 350 meter extra te stappen. Of om veel over te hebben voor hun werk. Om te zeggen waar het op staat, na al het denken ook systematisch over te gaan naar doen.
Ook wij gaan er de volle 200% voor.We zijn zelfs zo naïef om redelijk wat eigen geld te investeren in een boek (“Tot Uw Dienst – Lannoo Campus, 2014) gepubliceerd te krijgen dat een blik achter de schermen geeft van die overheid. Die eerlijk een diagnose stelt van wat beter kan, maar ineens ook oplossingen biedt. Een boek dat eveneens tot doel heeft het imago van de ambtenaren bij te stellen en op te poetsen. Wij aarzelen niet om vakantie nemen om overal ten lande lezingen te gaan geven en workshops te doen, om te luisteren naar verhalen van burgers en ambtenaren die het verschil willen maken, te vechten tegen vastgeroeste gewoontes en mee te denken naar oplossingen toe.
Je moet begrijpen, beste journalist, dat wij dan ook een beetje boos worden wanneer “onze” overheid zo door het slijk wordt gehaald door de mening van één man in het nieuws. Naar onze bescheiden mening opnieuw – niet representatief voor “de” overheid. De freak show van de overheid! Kom dat zien, kom dat zien…!
En we weten het. De media maakt en kraakt. Ook in komkommertijd. Maar hoe (intellectueel) eerlijk ben je als journalist door op zo’n momenten bronnen niet grondig te checken en enkel één klok te laten luiden. Want hoeveel leden telt een vakbond? Wie vertegenwoordigen ze en wie staat achter hen? Het zijn vragen die je op zijn minst moet durven stellen.
Het werd nog straffer toen de Noorderburen dit non-bericht enkele dagen later zonder tegenbericht oppikten – waarbij ons imago van “arm en dom Vlaanderen” meteen over de landsgrenzen heen in de verf gezet werd. Want ja, ook daar is het komkommertijd en moeten kranten en nieuwsuitzendingen gevuld worden.
Wij vragen ons eerlijk gezegd écht af of dit bericht überhaupt de pers gehaald zou hebben moest er op dat ogenblik een federale regering gevormd zijn of een lid van de koninklijke familie geboren of gestorven zou zijn. Wat is de nieuwswaarde? Is er wel een nieuwswaarde? Daarom, lieve journalisten, een open en eerlijke vraag van deze ambtenaren die – samen met vele duizenden collega’s dag in, dag uit, zich volledig inzetten voor een transparante, klantvriendelijke en efficiënte overheid: denk twee maal na voor je onze kostbaar opgebouwde reputatie opnieuw te grabbel gooit. We waarderen het uiteraard dat we nadien een opiniestuk gepubliceerd krijgen – maar dat is altijd reactief. Achter de feiten aanhollen. Rechtzetten wat opnieuw krom getrokken is.
En laat ons iets afspreken: wij willen in het vervolg proactief mee jullie verhaal vorm geven. Uiteraard moet je niet enkel of niet persé ons contacteren. Want van die positieve, hardwerkende ambtenaren,zo zijn er veel. Kijk maar rond. Hou je ogen open. Je herkent ons aan onze allergie voor dino’s. En neen, dino’s zijn geen grijze mannen in grijze pakken met grijze gekamde haren. Dino’s zijn gewoontes die niet meer aangepast zijn aan de verwachtingen van de buitenwereld. Wij beseffen heus wel dat de overheid in deze tijden van besparingen moet bewijzen wat ze waard is. Dat elke bestede euro zuinig moet zijn besteed en dat alles efficiënter en effectiever moet. En daar streven we zelf ook naar. Maar laat het een eerlijke strijd zijn. Met gelijke wapens. Daarom deze vraag: plaatsen jullie tegenover elk gepubliceerd cliché minstens één positief verhaal? Je moet niet ver zoeken, ze liggen voor het grijpen. En begin positief. Zagers en klagers zijn er al genoeg. Ze zijn gemakkelijk te vinden – scrol gewoon eens door de commentaren op de verschillende nieuwssites – de dosis gekanker ligt er voor het grijpen. Zorgen jullie voortaan mee voor wat tegengif? Want ook in komkommertijd is er nood aan wat optimisme. Dankjewel alvast!
Dit is zuiver de waarheid een juiste weergave van de realiteit , je hebt eenmaal altijd mensen die het zich niet aantrekken.
Zeker weten als je bij FOD financiën werkt krijg ja al eens de wind van voor, maar we doen ons werk en we proberen dat GOED te doen
Cuenen Etienne
Beste dinobusters,
Laat me met het positieve nieuws beginnen. Niet enkel omdat jullie het zo beleefd vragen, maar ook omdat kankeren me nu eenmaal wat minder ligt.
Elke oproep tot een genuanceerd debat verdient applaus. En elke aanval op clichématige en gemakzuchtige journalistiek zou brede steun moeten krijgen.
Maar, maar, maar… Net daarom vind ik het o zo jammer dat jullie net hetzelfde doen als wat jullie ‘de pers’ verwijten, namelijk de neiging om te veralgemenen. ‘De pers’ of ‘de media’ bestaan natuurlijk niet, net zomin als ‘de ambtenaar’.
Het klopt dat de berichtgeving in sommige media verviel tot sterotiepen en clichés. Dat zo’n oppervlakkige berichtgeving jullie stoort, is niet meer dan normaal. En dat veel van jullie collega’s zich storen aan die eenzijdige beeldvorming, is dan ook terecht. Het opiniestuk van Elke voelde dan ook als een verfrissende douche in heel de verhitte discussie.
Net daarom vind ik het zo jammer dat jullie in de open brief een beetje in dezelfde valkuil trappen en gemakkelijkheidshalve spreken van ‘de media’ die ‘opnieuw begonnen te veralgemenen’. Ik weet het, in een open brief of een opiniestuk mag je al eens chargeren, maar net dit punt ondergraaft volgens mij jullie eigen argumentatie en kritiek.
Over het specifieke geval van de verhuis zijn trouwens tegenvoorbeelden te geven. Jullie algemenere mediakritiek en oproep tot meer positieve verhalen in plaats van negatief nieuws en gekanker, verdient m.i. dan weer een apart en breder debat. Maar laat mij daarover toch al dit zeggen:
1) Het klopt, de berichtgeving kan/moet vaak beter. Te vaak verschijnen er nog artikels die onvoldoende gecontroleerd en/of genuanceerd zijn.
2) Elke nieuwsredactie en elke journalist moet elke ochtend voor de spiegel durven staan. Wie dagelijks kritiek geeft en anderen de les durft spellen, moet zelf niet gaan janken bij een tegenstoot. In egelstelling kruipen bij elke vorm van mediakritiek is een teken van zwakte, niet van sterkte.
3) Correcte en evenwichtige berichtgeving is een dagelijks gevecht, voor elke nieuwsredactie en voor elke journalist die het goed meent met zijn vak. Maar wat ik uit mijn eigen (bescheiden) ervaring en ondervinding wel kan zegen is dat ik voldoende collega’s ken die zich dagelijks de pleuris werken om zoveel mogelijk ruimte te geven aan gebalanceerde berichten, genuanceerde verhalen en sterke interviews met creatieve en innovatieve mensen. De (ongenuanceerde :-)) slotsom: ja, het kan vaak beter. Nee, het is zeker niet hopeloos 😉
Ik dacht nog een kritische opmerking te maken over jullie argument over de representativiteit van de vakbonden, maar omdat ik mijn normale zuurtegraad al ver heb overschreden en wil vermijden dat jullie mij als een zeurjournalist gaan bestempelen, hou ik het hier maar bij 🙂
Gr,
Maarten
Er zijn ook tegenvoorbeelden
Ik ga als Brusselaar, fietser, stadsverkenner de strapatsen in de media zeker aankaarten binnen ACOD. Rechtzetting moet, maar ook mentaliteitswijziging. Supersonisch snel. Misschien moeten we wel een nieuwe beweging starten, los v traditionele vakbonden. Wel 1 ding: stuk is net iets te cliché anti-vakbond. Niet alle vakbondsdelegués zijn dinosaurussen! Unizo, VBO, Voka, NVA zullen je enorm dankbaar zijn voor je veralgemening. Wel goed dat je de discussie opent, uitspraken zoals ‘we zijn v goeie wil, we hebben telewerken al goedgekeurd’ zijn erover. En tot slot, jullie stellen vragen bij representativiteit v ACOD. Het ABVV telt honderdduizenden leden, met de ACOD als een vd grootste centrales. En hoe reprentatief zijn Dinobusters? Al 100.000 exemplaren van Tot uw dienst verkocht?
Dag dames,
Goed stuk dat de nodige nuancering brengt in het verhaal. Ik erger er mij persoonlijk ook aan dat er altijd zo’n stereotiep beeld wordt opgehangen van dé ambtenaar. Er zijn immers heel veel soorten ambtenaren… Dus goed van jullie dat jullie dit op tafel leggen en aankaarten.
Ik moet wel Maarten gelijk geven in zijn nuancering. Zelf werkend op Klasse en dus met collega-journalisten, weet ik dat er inderdaad andere voorbeelden zijn. Journalisten die wel bronnen checken en genuanceerde verhalen brengen met verschillende standpunten. Er zijn dus ook veel soorten journalisten. Of soorten vakbondsleden, for that matter 😉
Groeten
Ann
Sorry, ik was zelf ook weer aan het veralgemenen. Ook die organisaties en partij zijn ongetwijfeld genuanceerder dan ik schreef. En je hoeft zelf niet representatief te zijn om je af te vragen hoeveel mensen een vereniging vertegenwoordigt, en hoevelen daarvan het eens zijn met een uitspraak in de media. Groeten, Luc