Al 10 jaar aan een stuk organiseren ambtenaren van de Nederlandse overheid razend interessante bijeenkomsten om de publieke zaak te innoveren. Gisteren was de allerlaatste bijeenkomst van Ambtenaar 2.0 in het mooie Den Haag waar tijd gemaakt werd om een prachtig hoofdstuk af te ronden en herinneringen boven te halen. Met grote bewondering heeft Dinobusters deze beweging actief gevolgd en het was een onmisbare inspiratiebron om ons werk op een hoger niveau te tillen. Maar waarom in godsnaam zetten onze noorderburen er een punt achter? Heel eenvoudig: Ambtenaar 2.0 heeft zijn tijd gehad en de samenleving vraagt nu om nieuwe oplossingen.
De droom om een betere wereld te bouwen
De ganse beweging van Ambtenaar 2.0 en waar uiteindelijk ook onze Dinobusters voor een stuk uit voortgevloeid zijn, is de droom om een betere wereld te bouwen met daarbij een bijzondere rol voor de overheid. De overheid is niet langer een machtsstructuur, maar eerder een facilitator om het leven van iedereen zo fijn mogelijk te maken. Het internet helpt om sneller met elkaar in verbinding te staan en makkelijker kennis te delen. Wat als…de ambtenaar écht 2.0 was en burgers écht helpt. Er ontstonden initiatieven om de overheid te ‘ont-regelen’, wijken kregen wijkmanagers die instonden voor het welzijn van de inwoners, slimme platformen zagen het levenslicht zodat iedereen met een hart voor de publieke zaak zonder gedoe kon samenwerken (www.pleio.nl)….Het is ongelooflijk wat er de afgelopen 10 jaar gebloeid en gebroeid is in de Nederlandse overheden. Hier in Vlaanderen was er ook een eerder bescheiden opflakkering van dit soort initiatieven. Vooral in de jaren 2012 tot 2015 was er politieke interesse om het ambtenarenapparaat eens flink op te frissen en te innoveren. Er zijn toen stappen gezet, maar we moeten eerlijk zeggen dat Nederland wel sneller schakelt en meer in staat is nieuwigheden te implementeren.
Na de overheid komt…democratie!
Nu is Ambtenaar 2.0 dus voorbij. Op de receptie van de congresdag vingen we op dat er veel te gebeuren valt in de samenleving. De ambtenaren voelen dat burgers eigenlijk niet echt nood hebben aan een overheid, maar wel op zoek zijn naar ondersteuning om zelf beter hun maatschappelijke functie of nood te regelen. De ambtenaar moet zich niet teveel moeien. Er is een behoefte aan meer verbinding en de kunst om al die boeiende initiatieven nu verder in hun juiste context te plaatsen. Hier en daar horen we zelfs nieuwe modellen voor een ander soort democratie. Via o.a. blockchaintechnologie en social entrepreneurs zouden steden niet alleen slimmer kunnen functioneren, maar ook in staat zijn om zichzelf bijna autonoom te reguleren zonder al te veel inmenging van ‘de overheid’. We liepen zelfs een ondernemer uit Californië tegen het lijf die 5 Nederlandse steden wil voeden om tot zo’n innovatief democratisch systeem te komen.
De kloof tussen België en Nederland: denken versus doen
Het is natuurlijk erg confronterend om als Belg in Nederland deze verhalen te horen. In België hebben we nooit zo’n beweging als Ambtenaar 2.0 gekend. Dat is een gemiste kans want dit is wel een noodzakelijk proces om als organisatie te leren kijken naar wat er aan het gebeuren is in deze snelle wereld. De diensten moeten voeling blijven hebben met de realiteit en die mis je als je onvoldoende naar buiten komt. Communicatie is daarbij een krachtige schakel: blijven praten met je klanten en blijven voelen wat er leeft om jezelf uit te dagen en niet overbodig te maken. Dat laatste komt voor de overheid nu steeds dichterbij. Na 10 jaar Ambtenaar 2.0 kunnen we concluderen dat het grote verschil tussen Nederland en België zit in het denken en het doen. Terwijl in Nederland erg snel tot actie overgegaan wordt, blijft België vooral nadenken en verstrikt in de eigen structuren. Ook de onwil om meer samen te doen en de profileringsdrang van de entiteiten zorgt ervoor dat er meer tegengewerkt dan samengewerkt wordt in België.
Maak plaats voor kenniswerk
Toevallig lanceerden we afgelopen week ook het boek ‘Maak plaats voor kenniswerk‘, waarbij Filip Callewaert, Brainmove, Universiteit Gent en Dinobusters kennis bundelden om innovatie en creativiteit een extra boost te geven via het installeren van een inspirerende fysieke werkplek en de juiste communicatie. Ambtenaren louter in een nieuwe werkomgeving plaatsen om te innoveren is passé. Steeds meer gaat het over een cultuursverandering en vooral het stimuleren van een doe-mentaliteit. Dit vergt een degelijk inzicht in psychologie, communicatie en het effect van de omgeving op het gedrag van mensen. Daar kan een hefboom zitten voor de Belgische overheden om de achterstand die ze heeft opgelopen t.o.v. andere landen in te halen. Durven plaats maken voor kenniswerk en ondernemend gedrag stimuleren zodat medewerkers zonder vrees de wereld intrekken en samen hun gedroomde organisatie kunnen bouwen voor en mét hun klanten. Wij hebben er alvast veel zin in om deze uitdaging mee aan te gaan!
Meer inspiratie nodig?
Maak plaats voor kenniswerk is uitgegeven door Politeia en zit boordevol tips en inspiratie om creativiteit en innovatie op de werkvloer te stimuleren.
‘We geven onze gebouwen vorm, en daarna vormen zij ons, zei Churchill ooit. In dezelfde geest bekijken we aan de hand van cases en theorie hoe we de fysieke werkplek strategisch kunnen inzetten om aan de nieuwe organisatie te bouwen, waar informatie, creativiteit en innovatie centraal staan’
Je kunt het boek bestellen in de webshop van Politeia.
Op Ambtenaar 2.0 deelden we onze survival kit om de politie te innoveren. Deze survival kit is eigenlijk handig voor alle overheden die de droom koesteren om stappen vooruit te zetten in hun innovatief proces, maar weerwerk krijgen van de systemen en de structuren die hier niet meer op aangepast zijn. Je kunt hem hier vinden.
