Het zijn bijzondere tijden. We hebben elkaar nodig – meer dan ooit. Maar hoe komen we tot verbinding en écht samenwerken?
Het lijkt allemaal evident. We zijn onder collega’s, er moet werk gedaan worden en… we verdelen dat vlotjes. Alles peis en vree – we zien elkaar en ons klanten graag en het loopt als een trein. Nochtans gaat het in de praktijk niet altijd even vlotjes. Erbij horen blijkt nochtans essentieel voor de productiviteit en je goed voelen op je werk. Uit een recente “Ask an expert”- vraag van de Harvard Business Review bleek zelfs dat puur “het je uitgesloten voelen” al een impact heeft. In deze corona-tijden vol change kunnen we bovendien niet zomaar bij elkaar binnenspringen.
Maar wat kunnen we dan wél doen? Hoe komen we van ‘samen werken’ tot ‘samenwerken’? Op 12.01.2021 gaven we er een een webinar over voor LEON – het kenniscentrum onderwijs van Thomas More Mechelen. Een groep directeurs uit basis- en secundair onderwijs lieten zich onderdompelen in een Dinobuster sessie. En uiteraard delen we enkele inzichten graag met jullie 🙂
We leven in bijzondere tijden om samen te werken
Het is een bijzonder jaartje geweest. Niets lijkt nog hetzelfde – wat maakt dat we als mensen het niet makkelijk hebben. Sinds we in maart 2020 (bijna één jaar geleden!) collectief verplicht werden onze levensstijl aan te passen, onze contacten te beperken, een aantal van onze vaste gewoontes te laten varen (Handen schudden – kussen geven…), wordt steeds duidelijker dat dit ook zijn impact heeft op de manier waarop we samen aan dezelfde projecten kunnen werken.
We lijken collectief in één of ander Hollywood-scenario aanbeland te zijn, waar we nog het einde niet van hebben gezien. Ik heb alleszins al vaak gedacht: “De Truman show was er niks tegen”. (Kleine tip: als je die film niet kent: ideaal voor tijdens deze koude lange winteravonden). We lijken speelbal van de actualiteit – wat uiteraard ergens logisch is aangezien niemand van ons een uitbraak van dergelijke omvang met een besmettelijk virus al heeft gekend in de recente geschiedenis… Maar het daagt ons uit, dat is op het minst wat we kunnen zeggen.
Ook in “semi-essentiële beroepen” zoals het onderwijs, waar sinds juni 2020 toch steeds is geprobeerd om te blijven werken, is “business as usual” toch nog niet zo “usual”. We worden met andere woorden gedwongen om onze mindset constant aan te passen – en dat is lastig.
Verbinding is de sleutel voor samenwerking
Want ook al zien we onze collega’s op dagdagelijkse basis nog – zij het vanop een veilige 1,5 meter afstand en met mondmasker aan in goed geventileerde schoolgebouwen, verbinding komt niet vanzelf.
Hoe kunnen we nu die verbinding realiseren? Eerst en vooral: door goed te weten waarom je doet wat je doet. Waarom is samenwerken belangrijk? Wat draag jij bij aan het groter geheel? Wat betekent jouw inbreng in jouw school, wat kun jij betekenen voor collega’s, ouders, leerlingen? Want hoe meer jij voelt dat je samenwerkt aan één gemeenschappelijk doel, hoe makkelijker het wordt om alle beslissingen in die lijn en met dat doel te nemen. Simon Sinek’s “Start with the why” komt nog maar eens op de proppen. Sinek daagt je immers uit om te bepalen waarom je samenwerken zo belangrijk vindt. En welk soort samenwerking wil jij in je organisatie? Eens je dat hebt bepaald, bij voorkeur samen met het team waarover het gaat, is het makkelijker om mensen mee te krijgen in je verhaal.
Zelfkennis is het begin van alle wijsheid
In élk team waar je tot samenwerking wil komen, is het belangrijk dat de leden elkaar goed kennen en durven reageren. De kracht van feedback is immers een voorwaarde om te kunnen groeien als mens en als team. Alleen… hoe kom je nu tot zelfkennis? Uiteraard sta je daarmee niet alleen. Er zijn een aantal heel gebruiksvriendelijke, dummy-proof tools die je ter beschikking hebt. Zo verspreidden de vroegere onderwijscollega’s van Klasse een aantal jaren geleden deze mooie uitvoering van het Ofman-kwadrant.
Met dit kwadrant kun je op een heel eenvoudige manier analyseren waar jij sterk in bent en waar wat je valkuilen zijn. Je kunt het ook gebruiken om te leren praten met je collega’s over waar jij je soms aan ergert en wat je dan anders wil zien. We zijn immers allemaal gelijk, maar toch zo heel erg verschillend. En datgene waar jij je aan ergert bij collega’s, dat durft wel eens een overdrijving te zijn in iets waar jij stiekem een beetje te weinig van hebt. Dus de volgende keer dat je boos wordt op een reactie van een collega… bedenk dan even… overdrijft die niet in iets waar ik zelf een niet zo heel goed in ben?
Hoe beter we erin slagen de brug te maken naar elkaar vanuit onze sterktes en die van de ander, hoe vlotter het bespreekbaar wordt wanneer eens iets minder gaat.
Wees een OEN
In teamwerking is het cruciaal en bevorderlijk wanneer je in alle openheid kan samenwerken. Dat betekent natuurlijk ook dat je grote en kleine ergernissen op tafel leert leggen – zonder dat de ander direct in de verdediging hoeft te schieten. Je hebt immers het beste met elkaar voor, streeft naar dat algemeen doel en wil samen vooruit. Leer dus zeggen wat op je lever ligt, voor het daar begint te gisten. Vanuit nieuwsgierigheid en verbazing kun je bovendien zoveel gezegd krijgen, heerlijk! Wees dus collectief een OEN – waarbij OEN staat voor:
- Open
- Eerlijk
- Nieuwsgierig
Vanuit deze ongebreidelde nieuwsgierigheid kun je immers zoveel verkocht krijgen, wat eigenlijk echt heerlijk is. Enkel door open kaart te spelen met elkaar kunnen we een einde maken aan “zaagje” en “klaagje” – cultuur die nog al te vaak op onze werkvloeren rondzweeft
En tot slot… geloof in jezelf en je team
Samenwerken is altijd al een uitdaging. Je kiest immers je collega’s niet – en spendeert er meer tijd dan bij je partner (en geef toe – ook daar is niet alles altijd peis en vree). Dus moeten we in paniek schieten als we merken dat het niet altijd loopt zoals we willen? Neen, natuurlijk niet. Elke organisatie waar mensen samen aan de slag gaan, heeft wel eens te maken met kleine of grote spanningen. Niets menselijks is ons vreemd.
Het besef dat samenwerken een werkwoord is en niet vanzelf komt, is vaak al voldoende om ermee aan de slag te gaan. Dus: vertrek vanuit een erkenning dat het écht wel een bijzondere tijd is. Schrijf samen je verhaal en zoek de verbinding op – desnoods via informele online meetings. Leer jezelf (nog) beter kennen, durf benoemen wat je ziet gebeuren, wees een OEN en… geloof in jezelf en je team. Want met wat meer openheid, eerlijkheid en nieuwsgierigheid komen we er wel. Want samen is toch net iets leuker… dan alleen.
