Op vrijdag 24 maart 2023 was Dinobuster Elke Wambacq samen met Patrick Van Renterghem (I.T. Works) te gast bij het netwerk Future of Work in Belgium. Ze brachten er een online inspiratiesessie over de impact van artificiële intelligentie op het werk. Er waren heel wat deelnemers, waardoor er een ideale kans ontstond om er een dialoog rond te organiseren. In deze blog maken we een reflectie op dit topic en onderaan de pagina kan je ook een schetsboek downloaden dat ontstaan is door de samenwerking tussen Elke en Patrick. Zeven AI-bots werden ingezet om dit boekje te schrijven en vorm te geven.
De stroomversnelling die ons even verblufte
Sinds eind vorig jaar worden we plots geconfronteerd met een vorm van artificiële intelligentie die erg dicht bij onze leefwereld komt. Taal is hetgeen mensen verbindt. Van zodra een machine hier ook vaardig in wordt, dan vervagen de grenzen. De lancering van ChatGPT gaf net om die reden kippenvel: het spreekt en doet een beetje zoals een mens. Als je een vraag stelt, dan wordt het antwoord zelfs voor je ogen getypt, net zoals een mens dat zou doen. Je moet een beetje wachten, lijn per lijn zie je kennis die te voorschijn komt.
Heel snel daarna kwam te integratie met Bing (de zoekmachine van Microsoft). Een chatbot die niet alleen informatie geeft, maar ook grapjes vertelt en smileys gebruikt.
Af en toe gaan de bots de mist in. Ze maken rare verbindingen tussen kennis of begonnen net iets te familiair uit de hoek te komen. Het beest moest af en toe getemd worden.
Niet alleen ChatGPT kwam onze huiskamer binnengewandeld, ervoor was er ook Dall-E. Een tool die via een simpele instructie kustwerken kon maken. Varianten, zoals Midjourney, volgden elkaar snel op.
De shift op de arbeidsmarkt
Welke impact zal AI nu hebben op ons dagelijks werk? Om dit te begrijpen, is het interessant om even de meest recente trends erbij te nemen. Tijdens de laatste bijeenkomst van het Wereld Economisch Forum in Davos vonden we 3 inzichten die hierbij aansluiten:
- Werkgelegenheidstekorten in lage- en middeninkomenslanden: De wereldwijde werkgelegenheid heeft nog steeds niet het niveau van vóór COVID-19 bereikt. In het bijzonder zijn er werkgelegenheidstekorten in lage- en middeninkomenslanden en in laag- en middelbaar geschoolde beroepen. De VN streeft ernaar om 400 miljoen banen te creëren, inclusief in de zorg, digitale en groene economieën.
- Wereldwijde stijging van baanveranderingen: De groene transitie, toenemende technologische adoptie en geo-economische verschuivingen transformeren arbeidsmarkten wereldwijd, wat leidt tot een toename van baanveranderingen. De WEF Future of Jobs Report voorspelt dat tegen 2025 de veranderende arbeidsverdeling tussen mensen en machines 97 miljoen nieuwe banen zal creëren en tegelijkertijd 85 miljoen bestaande banen zal verdringen.
- Kwaliteit van werk is een probleem: Kwesties rondom de kwaliteit van werk worden steeds belangrijker. In de Verenigde Staten heeft een Gallup-enquête aangetoond dat factoren zoals leermogelijkheden, persoonlijke betrokkenheid en duidelijke verwachtingen van invloed zijn op de betrokkenheid van werknemers bij hun werk. In India gaf meer dan 60% van de respondenten in een McKinsey-enquête aan hun baan te willen verlaten, in de overtuiging dat ze elders gelijkwaardige of betere arbeidsvoorwaarden zouden vinden.
Deze inzichten illustreren dat er een verschuiving zal plaatsvinden op de arbeidsmarkt. Met de komst van AI, zal de digitale economie laagdrempeliger worden en zich sneller ontwikkelen. Mensen krijgen daardoor een nieuwe invulling van hun job en komen op nieuwe platformen terecht. Niet alleen hier, maar overal ter wereld. Ook ontstaat een soort identiteitscrisis: welke rol moet een mens spelen in deze wervelwind? Wat met betrokkenheid en welzijn?
Focus op mensen, processen en platformen
Technologie heeft vaak een impact gehad op ons werk en hoe we de dingen doen. Of dat nu een blad papier en een pen was of een laptop met software. Telkens opnieuw daagt dat uit om anders te doen en te denken.
Van zodra een proces wordt uitgetekend en een digitale tool een functie daarin krijgt, ontstaat automatisch een nieuwe relatie. De relatie tussen mensen onderling, maar ook tussen mensen en machines. Uit wetenschappelijk onderzoek leren we dat dit niet zonder slag of stoot gaat. De identiteit van een professional krijgt een nieuwe dimensie.
Wat wil dat nu zeggen?
Om die vraag te beantwoorden, doen we inspiratie op bij een boeiende studie over de impact van AI op de identiteit van werknemers. (Selenco et al., 2022)
Een tool zoals ChatGPT kan het werk verbeteren door repetitieve en saaie taken te automatiseren, de productiviteit te verhogen en besluitvorming te verbeteren. Daar tegenover staat dat deze technologie ook jobverlies en een afname van de baanzekerheid kan leiden. Dit kan een negatieve invloed hebben op de identiteit van werknemers.
De impact van AI op ons werk is onmiskenbaar. Het heeft invloed op de manier waarop we communiceren, beslissingen nemen en onze dagelijkse taken uitvoeren. De uitdaging ligt in het vinden van een evenwicht tussen het benutten van de voordelen van AI en het waarborgen van de kwaliteit van werk en de identiteit van werknemers.
Om deze uitdaging aan te gaan, moeten organisaties zich richten op mensen, processen en platformen. Ze moeten training en opleiding bieden om werknemers te helpen zich aan te passen aan nieuwe technologieën en nieuwe rollen binnen de organisatie te vinden. Daarnaast is het van belang om de ethische implicaties van het gebruik van AI op de werkplek in overweging te nemen en ervoor te zorgen dat de technologie op een eerlijke en rechtvaardige manier wordt gebruikt.
Het change management van de toekomst
De rol van HR wijzigt automatisch mee in dit verhaal. Het begeleiden van transities zal daarbij een cruciale taak zijn waarbij AI een echte partner in crime zal worden. Bij het opzetten van een veranderingsproces is het essentieel om eerst de context van de organisatie grondig te analyseren. Vroeger werd dat erg ambachtelijk gedaan. Een consultant kwam langs en begon documentatie te bestuderen, interviews af te nemen,…Daarna werd een strategische analyse gedaan.
We zien nu al dat AI een uitstekende partner zal zijn om dit sneller en effectiever te doen. Niet alleen om de data te verzamelen, maar ook om de analyses bijna automatisch te laten genereren. Na de analyse wordt er vaak gefocust op het creëren van een ‘sense of urgency’, wat leidt tot het ontstaan van een groep ‘trekkers’ die de verandering stimuleren.
Met AI krijgt deze groep trekkers er een virtuele assistent bij. Dit kan zeer krachtig zijn als het wordt benut om de communicatie te verbeteren, obstakels te detecteren en snel verbeteringen door te voeren. Door AI op de juiste manier in te zetten, kunnen organisaties hun veranderingsprocessen optimaliseren en de overgang naar nieuwe manieren van werken soepeler laten verlopen.
Tot slot…
De toekomst van werk in het tijdperk van AI is zowel uitdagend als veelbelovend. Door ons te concentreren op de behoeften van mensen, processen en platformen kunnen we een betere toekomst voor werk creëren die de voordelen van AI benut en tegelijkertijd zorgt voor zinvolle en ethisch verantwoorde werkgelegenheid. Het is van cruciaal belang dat organisaties en beleidsmakers samenwerken om te zorgen voor een eerlijke en inclusieve transitie naar een door AI aangedreven arbeidsmarkt. Alleen dan kunnen we de grenzen van menselijke en machine-intelligentie op een verantwoorde manier verkennen en de kansen grijpen die deze samenwerking biedt.
We gingen alvast aan de slag. Stap voor stap…Alles begint bij ontdekken en verkennen. We maakten een korte trip doorheen de wondere wereld van AI. En toen was er een schetsboek. Veel plezier!
