Voorafgaande opmerking. Deze blog werd in september 2019 gepubliceerd in ons Dinobuster Magazine. In tempo non suspecto. Vandaag hebben we nét een nieuwe Vlaamse regering die verder de nadruk legt op taal en integratie. Laat deze blog een inspiratie zijn over hoe het nu al – zelfs voor de verkiezingen – in de realiteit verloopt. Een warme en trotse getuigenis van mijn opdracht bij RiseSmart (RandstadGroup) – in nauwe samenwerking met de VDAB.
Ervaring: hoe taal én zelfvertrouwen de sleutel blijken tot een vlotte integratie in onze samenleving
Opleidingen en individuele coachings geven – dat konden en deden we al. De uitdaging wordt echter beetje anders wanneer in je groep niemand Nederlands als moedertaal heeft en een tiental nationaliteiten samen mag zitten in een veel te kleine ruimte, zonder aicro, terwijl de zon genadeloos schijnt. Mix dat met allemaal andere culturele én familiale achtergronden en het wordt … interessant… We vlogen er alleszins met bijzonder veel enthousiasme in… Een verhaal uit de warme juni-en julimaand van 2019.
In wat volgt geven we enkele lessons learned uit deze ervaring. We hebben niet de ambitie hier extreem volledig in te zijn, nog 100% sluitend. We willen jullie vooral een inkijk geven in de wereld waarin we eventjes mochten vertoeven: de hoofden én harten van deze ‘vers gearriveerde’ mensen .
Maatgericht oriënteren begint bij… taal
Dat Dinobusters al eens ging samenwerken met RiseSmart – de opleidingsdochter van Randstad – in opdracht van VDAB, is algemeen geweten. Allez, we schreven er alleszins al op 23 juli 2017 een blog over 🙂 Zij lieten ons, van onder hun vertrouwde vleugels, los op het door het Europees Sociaal Fonds (ESF) gefinancierde project “Maatgerichte oriëntering”. Alleen deden we er nu nog een schepje bovenop: we gingen de workshops geven in Vlaams-Brabant, de Brusselse regio (Halle, Vilvoorde en Asse). Onze doelgroep was duidelijk afgebakend. We richtten ons tot werkzoekenden met een “moeilijker” profiel (sommigen hadden amper verdergezette studies, de meesten hadden een moedertaal die niet Nederlands was). Na enkele intensieve maanden kunnen we bevestigen wat héél wat onderzoek ons al eerder toonde: TAAL is écht de sleutel tot een job en bijgevolg ook tot vlottere integratie… Gelukkig konden we ook zelf onze kennis Frans en Engels in de strijd gooien – al was het maar om de brug te maken tussen talen.
Een taal leren komt neer op… kansen krijgen, durven spreken (en fouten maken!)
Een vreemde taal leren blijkt voor velen in de cursus niet zo evident. Ze hebben schrik om fouten te maken, zich belachelijk te maken en uitgelachen te worden. Daarom zeggen ze liever niks. Maar dat is natuurlijk geen optie. Om te achterhalen waar ze goed in zijn, wat ze goed kunnen en welke jobs voor hen zouden passen, moeten we immers een dialoog kunnen aangaan.
De boodschap tijdens de workshops is dus duidelijk: praat Nederlands! Maak fouten en laat de ander je corrigeren. Zo kun je zelf weer verder en wordt ook jouw taal beter. En uiteraard moest ik als docent veel goochelen met taal. Want je moet natuurlijk de brug maken tussen Nederlands, Frans & Engels, zodat ze aanknopingspunten vinden en de brug tussen een taal die ze al kennen en het Nederlands kunnen leggen. Oefenen oefenen oefenen was dus de boodschap. Door te spreken en doen. En lukt het eens wat minder, niet erg… Morgen is een nieuwe dag. Het is pas zonde wanneer je niet geprobeerd hebt en een dag liet passeren zonder de Nederlandse taal te oefenen.
Velen in de groep hebben echter genoeg van het schoolse leren in een klas context. Voor hen was het interessant dat de groep zelf nadacht over hoe ze de Nederlandse taal konden leren zonder enkel en alleen naar de klassen te gaan. Enkele van hun eigen tips :
- Luister naar de Nederlandstalige radio en kijk naar de Nederlandstalige TV
- Lees Nederlandstalige kranten (tip gratis krant: Metro)
- Voor wie graag kookt: zoek eens wat gerechten op via youtube van Nederlandstalige koks (Jeroen Meus, Sandra Bekkari, …)
- Praat Nederlands met je buren, de school van je kinderen, de huisdokter…
- Ga naar café combinne (https://www.derand.be/nl/taalpromotie/cafe-combinne)
Kansen genoeg, het is vooral een kwestie van durven doen. Knappe was dat opmerkingen en tips uit de eigen peer groep veel sneller aanvaard werden dan die van de coach – dus kennis delen onder mekaar blijft essentieel.
Geluk vind je door je nuttig te voelen. Aan het werk dus!
Eigenlijk is de mens een eenvoudig wezen. Au fond. Mensen hebben immers vooral andere mensen nodig om gelukkig te zijn. Bovendien hopen we allemaal als ouders dat onze kinderen het beter gaan hebben dan wijzelf. Dat dit ook vaak een drijfveer is tot migratie, hoeft niet te verbazen. We spreken ons uiteraard niet uit over wie hier wel / niet hoort te zijn (daar bijt de politiek al genoeg zijn tanden op stuk), maar gingen aan de slag met wie hier op dit moment toch al is.
Het ESF traject heeft één duidelijk doel: maak een persoonlijk ontwikkelingsplan voor élk van je cursisten. Een POP dus. Elke coachee krijgt 3 individuele gesprekken én 8 plenaire sessies van halve dagen. Tijdens deze contactmomenten zoeken we samen naar minstens drie realistische jobdoelstellingen. Want een job zorgt voor meer inkomsten, jezelf nuttig voelen, bezig zijn en enthousiast worden. Uiteraard is een gezonde dosis zelfkennis daarbij essentieel. En laat net dat niet zo evident zijn. Net zoals de overgrote meerderheid van de mensen die wij sowieso in onze opleidingen krijgen, is ook voor deze groep zelfkennis geen evident gegeven. De uitdaging is dus om zichzelf beter te leren kennen (met al zijn sterktes én beperkingen), die kennis matchen op de arbeidsmarkt én de intrinsieke motivatie (terug) vinden om voluit te gaan solliciteren.
De context maakt of kraakt de gelijkheid
Iedereen gelijk voor de wet – daar gaan we uiteindelijk van uit. Maar wat als de context maakt dat je net iets meer of minder gelijk bent? Of toch op zijn minst niet gelijkwaardig aan de start vertrekt? Zo waren er verschillende cursisten zonder auto (omdat ze daar de middelen niet toe hadden). Zij namen veelal het openbaar vervoer (bus of trein), vaak uit verschillende nabijgelegen buurtdorpen om tot in Asse, Halle of Vilvoorde te komen.
Wanneer die vervoersmiddelen dan systematisch te laat zijn, mensen tot langer dan een uur laten wachten, zonder informatie – dan werkt de context volgens mij toch wel een beetje tegen. En neen, deze kwetsbare groepen gaan heus niet op een website en webformulier invullen met klacht als ze te laat toekomen. Dat is een drempel te ver als je het mij vraagt. Ze stellen de vraag ook niet op Twitter (dat deed ik voor hen), al was het antwoord ook niet bepaald om over naar huis te schrijven…
Dit voorval was langs de andere kant dan wel weer een kans om samen te werken aan de juiste arbeidsethos (tijdig verwittigen, nog vroegere bus proberen nemen – op risico van dan uur met vingers te draaien als die per toeval wél es op tijd is, …) – maar dit sluit niet uit dat mensen die het al zo moeilijk hebben niet tijdig op een afspraak geraken en zo hun kansen om aan een job te geraken verkleint.
Nederlands én Frans zijn samen essentieel
Uiteindelijk maakte elk van de groepen mij één iets héél duidelijk: de Nederlandse taal begrijpen én spreken is essentieel om toegang te hebben voor de arbeidsmarkt. Plots worden héél wat meer jobs mogelijk (want aanvaardbaar niveau Frans én Nederlands kunnen begrijpen en spreken wordt écht wel zo goed als altijd gevraagd). Maar taal is natuurlijk meer dan alleen een brug naar de arbeidsmarkt. Het is je inkomticket om te integreren in een hele gemeenschap – waardoor je je al dan niet welkom voelt.
Vooral de essentie van beide landstalen en dus zowel Frans naast Nederlands is mij énorm bijgebleven. Want laat ons eerlijk zijn: zowel de jeugd aan de Vlaamse kant van de taalgrens als die aan de Waalse kant zijn niet bepaald tuk op elkaars taal – uitzonderingen niet te nagesproken. Nochtans is elkaar verstaan cruciaal om ook de nuances van de ander beter te leren kennen. Elkaar niet begrijpen betekent ook gewoon dat je niet eens de moeite kan doen om je in te leven in de ander.
And in the end… was er cake
Was deze opdracht een piece of cake? Niet bepaald. Al kwam er best wel wat cake aan te pas (als lesgever voorzie ik graag zoetigheid – dat verzacht de stress én is lekker bij de koffie of thee).
De uitdagingen waren alleszins énorm:
- Zowat elk lokaal was echt wel klein voor een groep van 13 tot 16 mensen,
- sommige coachees hadden nog heel wat andere issues dan puur een job of opleiding vinden en moesten doorverwezen worden naar andere hulpinstanties (die ze niet kenden of durfden aanspreken),
- de hittegolf tijdens de workshops verhitte ook letterlijk de hoofden,
- het niveauverschil kennis Nederlands binnen de groep was vaak gigantisch (gaande van amper Nederlands of niveau 1.2 tot doorgedreven niveau 2.3),
- er is een grote diversiteit in betrokkenheid en bereikbaarheid van de betrokken collega bij VDAB waar je de ‘warme overdracht’ mee mocht doen
Maar tegelijkertijd is ook de voldoening minstens even groot geweest
- iedereen slaagde erin om een POP te maken én nieuwe uitdagingen te vinden. Enkelen zijn intussen zelfs al aan het werk en vonden dat de moeite om mij te laten weten J
- ik leerde parels van mensen kennen, die me elk een stuk van hun kwetsbaarheid gaven, waarmee we dan aan de slag konden. Je moet immers jezelf (en je donkere kanten) onder ogen durven komen om vooruit te geraken
- er werden bruggen gebouwd tussen mensen die elkaar anders straal zouden negeren én ze zijn met het grootste respect met elkaar omgegaan
- de noodzaak van werken (intrinisieke motivatie) en het onder de knie krijgen van de Nederlandse (én Franse) taal is voor élk van hen overduidelijk geworden
Moraal
van mijn verhaal? Tonnen respect voor wie dag in dag uit het beste van zichzelf
geeft (bij VDAB, Risesmart of welke organisatie dan ook) om deze per definitie
meer kwetsbare groepen in onze samenleving toch te motiveren en stimuleren om
uit hun kot te komen én aan de slag te gaan. Hun rugzak is dan wel vol – zowel
omwille van armoede, migratie, gebrek aan onderwijs/vorming, taalproblematiek
(gebrekkige kennis Nederlands en vaak ook Frans), ook zij willen, kunnen én
moeten vooruit. En uiteraard zullen ze bij momenten streng aangesproken moeten
worden – maar hun intrinsieke motivatie is er wel degelijk, als je gaat zoeken
onder die laag van stof in hun rugzak…
Zin om zelf aan de slag te gaan?
In ons meest recente boek delen we inspiratie en praktische oefeningen om je eigen toekomst te maken en terug aan het stuur te staan van je leven. Wil je liever een coaching of een opleiding volgen bij ons? Neem dan gerust contact op!
