Vandaag in De Tijd online… Dit opiniestuk dat we schreven. We hernemen de tekst hier omdat we er 200% achter staan en het Dinobuster-visie reflecteert over veiligheid. Geweld is uiteraard nooit goed te keuren. Alleen zijn de manieren waarop we ze aanpakken niet aangepast aan de uitdagingen van de 21ste eeuw
Daarom dit stuk. Over de te traagheid der dingen. Die zorgt dat onze klok verder tikt – in ons aller nadeel. Tik. Tak. Tik. Tak
Want criminaliteit en terreur stoppen nu eenmaal niet aan de grenzen van een politiezone, gemeente, provincie of zelfs land. Dankjewel Steven De Smet voor je baanbrekende inspiratie al jarenlang. Tijd voor verandering en nieuwe aanpak van uitdagingen die op ons afkomen en al lang niet meer zo nieuw zijn en alleen maar groter worden…
(Opmerking: een antwoord vanuit kabinet kwam later op de dag, 16/11 – 18u38 : BERVOET, Dries, Nieuwe politie-software moet rellen opsporten. In: De Tijd, 16/11/2017)
Opinie
De politie van vandaag moet constant achter de feiten aanhollen omdat ze niet meer is afgestemd op de nieuwe communicatiemiddelen. Ze kennen ze niet en gebruiken ze te weinig. En dat terwijl een nieuw soort wijkagent soelaas zou kunnen bieden.
Door Elke Wambacq en Nancy De Vogelaere, zaakvoerders van Dinobusters, een consultancybedrijf gespecialiseerd in changemanagement. Ze zijn actief betrokken bij het Disruptief Comité van minister Jan Jambon (N-VA), dat in veiligheid wil innoveren.
Afgelopen woensdag werd Brussel weer opgeschrikt door rellen. Een populaire rapper en Snapchatter, Vargasss92, had een ontmoeting geregeld met zijn fans, maar dat liep serieus uit de hand. De politie was onvoorbereid op deze bijeenkomst en kwam hopeloos te laat achter de feiten aanhollen. Op het journaal leek het bijna een riddergevecht. Politie rukte uit en een aantal relschoppers zijn opgepakt.
Er is op zijn minst iets loos met de communicatie. Vargasss92 had op de sociale media immers zijn komst aangekondigd, maar de politie heeft dit niet opgepikt.
Eind goed al goed? Nee, de politie van vandaag is volgens ons niet meer afgestemd op de nieuwe communicatiemiddelen. Ze kennen ze niet, gebruiken ze onvoldoende en moeten constant retro-actief achter de feiten aanhollen. Een nieuw soort wijkagent dringt zich op.
Learning from disaster
Even een reconstructie van de feiten. Vargasss92 had in zijn bericht op de sociale media zijn komst met al zijn fans gedeeld en in dat bericht het woord ‘politie’ vermeld. Hij wou immers geen problemen en rellen. En dan komt de populaire jongeman op het Muntplein en… oeps! De politie krijgt een oproep binnen en probeert de situatie in te schatten. Duidelijk niet genoeg mankracht en na veel vijven en zessen houden ze de jongeren in bedwang en volgen er een aantal arrestaties.
In de criminologie is er een leuke techniek om misdrijven zoveel mogelijk te voorkomen. Deze techniek heet ‘learning form disaster’. Er doet zich een ramp voor, het loopt allemaal mis en dan ga je alle feiten op een rij zetten en kijken hoe je dit in de toekomst kunt voorkomen.
In deze case is er op zijn minst iets loos met de communicatie. Vargasss92 had op de sociale media immers zijn komst aangekondigd, maar de politie heeft dit niet opgepikt. De politie communiceert namelijk niet systematisch met de sociale media, maar via telefoon, mail en een intern systeem genaamd Astrid.
Wat als de politie het bericht van Vargasss92 had gezien en met hem zou gechat hebben over zijn flashmob en hoe dit op een veilige manier te organiseren?
Vandaag gebruiken twee miljard mensen Facebook als communicatiemiddel. Snapchat, waar onze rapper vooral op zit, telt 150 miljoen dagelijkse gebruikers, vooral een jong publiek. De politie mist met andere woorden een heleboel belangrijke signalen.
Wat als de politie het bericht van Vargasss92 had gezien en met hem zou gechat hebben over zijn flashmob en hoe dit op een veilige manier te organiseren? Ook al wijkt dit af van de standaardprocedure dat evenementen op voorhand een briefing moeten krijgen?
Digitale wijkagent
Een belangrijke taak van de politie is ervoor zorgen dat mensen zich veilig voelen. Veiligheid is echter ook een gevoel dat snel kan omslaan in paniek en angst wanneer er geweld en wapens bij komen kijken. De uitdaging is dus geweld zoveel mogelijk te voorkomen. De samenleving van vandaag is impulsiever en sneller dan die van gisteren. Mensen krijgen een idee, posten het op sociale media en schieten meteen in gang. Zo gaat dat tegenwoordig, en eigenlijk is dat heel gemakkelijk. Je wéét min of meer dat er iets op til is. Vargasss92 kondigde al een dag op voorhand zijn komst aan, tijd genoeg dus voor de ordediensten om dit op te pikken.
Stel je voor dat dat een terrorist op Snapchat zou gezegd hebben: ‘Bericht aan de politie: ik ga morgen een bommetje smijten op het Muntplein. Jullie kunnen me nu nog tegenhouden en zonder tegenbericht spring ik in mijn camionette.’ De terrorist zou vooral veel reactie krijgen van zijn volgers, maar tegelijkertijd zou de politie hoogstwaarschijnlijk nergens te bespeuren zijn om de misdaad te verhinderen of op zijn minst een gesprek aan te gaan.
Deze technologie kan perfect een gooi zijn naar een digitale wijkagent die luistert naar wat er leeft op het net en dan proactief in dialoog gaat. Science fiction? Helemaal niet.
De huidige technologie stelt ons nochtans in staat om berichten automatisch te scannen op woorden, locaties en interacties. Er zijn zelfs chatbots die automatisch een eerste gesprek kunnen aanknopen en een primaire filter kunnen zijn om serieuze van minder serieuze berichten te onderscheiden.
Deze technologie kan perfect een gooi zijn naar een digitale wijkagent die luistert naar wat er leeft op het net en dan proactief in dialoog gaat. Sciencefiction? Helemaal niet. Wij vonden applicaties in Nederland met een mooie samenwerking tussen politie, burgers en technologie, om slimmer te communiceren in functie van de veiligheid.
Hier in België schreef de hoofdcommissaris van de Gentse politie, Steven De Smet, er al in 2012 een boek over: ‘De nieuwe politie’. In dit boek krijgt de wijkagent een upgrade waarbij hij voortaan communiceert via een netwerk en inzet op misdaadpreventie. Alle diensten van de politie waar geen wapen voor nodig is, worden uitbesteed aan een sociaal netwerk dat mee is met de moderne manier van communiceren.
Wachten op Godot
Het is bizar dat met alle kennis van vandaag er nog steeds geen digitale wijkagent bestaat in België. We discussiëren liever met de regelmaat van de klok verder over de grootte van politiezones en het bewaken van kleine baronieën dan dat we de digitale realiteit onder ogen zien. Veiligheid aanpakken stopt niet aan de grens van een gemeente die een scheet groot is.
We discussiëren liever met de regelmaat van de klok verder over de grootte van politiezones en het bewaken van kleine baronieën dan dat we de digitale realiteit onder ogen zien.
De politiek neemt daarbij ook bewust de handschoen niet op omdat ze moet opboksen tegen ingesleten vaste structuren, heilige huisjes en vermoeiende regels. Want als je de dienstverlening van de politie voor een stuk laat invullen door een netwerk, dan raak je automatisch aan geijkte structuren en vaste functies.
De realiteit wordt allemaal hopeloos complex gehouden en dus blijven we samen vrolijk wachten op Godot. Fluitend met zijn allen de afgrond in. Onszelf wijsmakend dat we met de oplossingen van de vorige eeuw een probleem gaan oplossen dat we zelf met al onze kennis van de huidige eeuw nog niet voldoende kunnen inschatten.
Het alternatief is dat bedrijven en individuen zelf een eigen politie gaan oprichten. Dat staat op dit moment al te gebeuren. Burgers vatten meer dan eens via de kracht van sociale media gauwdieven en krijgen via Youtube advertentie-inkomsten voor de straffe en veelbekeken filmpjes.
Voor het eerst krijg je in onze moderne rechtstaat een ongelijke verdeling van veiligheid. Want niet iedereen krijgt dezelfde veiligheid als je niet op het juiste informatiekanaal zit
Op die manier krijg je voor het eerst in onze moderne rechtsstaat een ongelijke verdeling van veiligheid. Want niet iedereen krijgt dezelfde veiligheid als je niet op het juiste informatiekanaal zit. Dat is een onrustwekkende evolutie, zeker als je rekening houdt met het feit dat de criminele netwerken de boot van de sociale media niet hebben gemist en aardig gebruik maken van die nieuwe communicatiekanalen.
En intussen tikt de klok rustig verder. Veiligheidsdiensten worden gepakt in snelheid en strijden met ongelijke middelen tegen een criminaliteit die beter georganiseerd is dan ooit tevoren. Maar ook de wakkere burger organiseert zich. Tik. Tak. Tik. Tak… De vraag is alleen: wie stopt de klok en neemt het heft in handen om de veiligheid te garanderen?
